Những tháng cuối năm, nhu cầu tiêu dùng thực phẩm tăng cao, tạo điều kiện để các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc trà trộn vào thị trường. Để bảo vệ sức khỏe người dân, các cơ quan chức năng đang tích cực đẩy mạnh công tác kiểm tra, xử lý vi phạm, đảm bảo an toàn thực phẩm trong giai đoạn cao điểm này.

Thực trạng thực phẩm không an toàn trong những tháng cuối năm

Gia tăng các vụ ngộ độc thực phẩm

Theo thống kê từ Bộ Y tế, trong 9 tháng đầu năm 2024, cả nước ghi nhận 111 vụ ngộ độc thực phẩm, tăng 2 vụ so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, số người bị ngộ độc tăng hơn gấp đôi, trong đó có nhiều vụ liên quan đến vi sinh vật nguy hiểm như Salmonella hay Bacillus cereus trong các món ăn chế biến sẵn.

Tại Hà Nội, với hơn 72.000 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, nhiều nơi vẫn không đảm bảo điều kiện vệ sinh, đặc biệt là các hàng quán vỉa hè và bếp ăn tập thể. Những loại thực phẩm “bẩn” không nhãn mác, không nguồn gốc, hoặc nhập lậu đang tràn vào thị trường.

Một số trường hợp điển hình

• Thanh tra Sở Y tế Hà Nội kiểm tra cơ sở Bò nhúng dấm 555 (Ba Đình) và phát hiện cơ sở này không có giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm. Chủ cơ sở bị xử phạt 12,5 triệu đồng.
• Tại Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Thế giới Hải sản (Cầu Giấy), đoàn kiểm tra ghi nhận vi phạm trong kiểm tra nguồn gốc nguyên liệu và chế độ lưu mẫu thức ăn. Mức phạt là 16 triệu đồng.
• Gần 70.000 lọ nước yến không nhãn mác và hơn 1,6 tấn chân giò không hóa đơn cũng đã bị thu giữ bởi lực lượng Quản lý thị trường.

Giải pháp ngăn chặn thực phẩm “bẩn”

Hành động từ cơ quan chức năng

Theo PGS.TS Lê Thị Hồng Hảo, Viện trưởng Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia, nguy cơ ngộ độc cấp tính và mãn tính đến từ các yếu tố như vi sinh vật gây bệnh, dư lượng thuốc trừ sâu, hóa chất bảo quản… Điều này đòi hỏi các biện pháp kiểm soát chặt chẽ từ sản xuất đến tiêu thụ.

Hà Nội đã triển khai các biện pháp cụ thể như:

• Lập 4 đoàn kiểm tra liên ngành để giám sát các cơ sở sản xuất, kinh doanh, siêu thị và chợ đầu mối.
• Tăng cường kiểm tra các hoạt động bán hàng online, đặc biệt trên các sàn thương mại điện tử, nhằm ngăn chặn việc kinh doanh thực phẩm không rõ nguồn gốc.
• Tuyên truyền nâng cao ý thức cộng đồng về an toàn thực phẩm, giúp người tiêu dùng nhận diện thực phẩm không an toàn.

Vai trò của pháp luật và công nghệ

Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường đã đề xuất các giải pháp giám sát chặt chẽ hơn, bao gồm:

• Tăng cường ứng dụng công nghệ trong việc quản lý chuỗi cung ứng thực phẩm.
• Rà soát các vi phạm trên không gian mạng, từ đó xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật về an toàn thực phẩm.

Khuyến nghị để đảm bảo an toàn thực phẩm

Đối với người tiêu dùng

• Ưu tiên chọn mua thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, nhãn mác đầy đủ, hạn sử dụng và thông tin nhà sản xuất minh bạch.
• Hạn chế sử dụng thực phẩm chế biến sẵn ở các hàng quán không đảm bảo vệ sinh.

Đối với cơ quan chức năng

• Đẩy mạnh việc kiểm tra đột xuất và xử lý nghiêm các cơ sở vi phạm.
• Xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc thực phẩm minh bạch, dễ tiếp cận.

Đối với nhà sản xuất, kinh doanh

• Thực hiện nghiêm túc quy trình kiểm tra 3 bước: nguyên liệu, chế biến và bảo quản.
• Tuân thủ quy định lưu mẫu thực phẩm và hợp tác với cơ quan chức năng trong các đợt kiểm tra.

Tăng cường trách nhiệm để bảo vệ cộng đồng

Vấn đề an toàn thực phẩm là trách nhiệm của toàn xã hội. Việc phối hợp giữa cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người tiêu dùng sẽ góp phần xây dựng một môi trường tiêu dùng an toàn, lành mạnh, đặc biệt trong những tháng cuối năm. Cùng nhau, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ ngộ độc thực phẩm và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.